Gdy brakuje witamin z grupy B...

Pelagra jest zespołem klinicznym niedoboru niacyny, powiązanego zwykle z niedoborem innych witamin grupy B. charakteryzuje się zmianami języka, zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego, symetrycznymi zmianami zapalnymi skóry oraz zmianami w obwodowym i środkowym układzie nerwowym. Nazwa pelagra wywodzi się od włoskiego słowa:
pelle- skóra
agra- szorstka
Występowanie
Jest to choroba pojawiająca się w krajach, w których kukurydza stanowi nadmierną część racji żywnościowej- południowa Ameryka, bardzo rzadko w Rumuni i Hiszpania

Powstawanie

Brak obecności niacyny w codziennej diecie wywołuje zaburzenia w powstawaniu dwóch zasadniczych koenzymów DPN oraz TPN, które ogrywają ważną rolę w przebiegu glikolizy i oddychaniu tkankowym.. Następstwem tego są zaburzenia w oddychaniu tkankowym. Zmiany początkowo mają charakter biochemiczny a następnie strukturalny. Pojawia się uszkodzenie w skórze, jelitach oraz układzie nerwowym
Jak ustalono, w rozwoju tej choroby na tle niedoborowym istotną rolę odgrywa również niedobór tryptofan, który jest prekursorem niacyny (60 mg tryptofanu daje około 1 mg niacyny. Zeina- białko kukurydzy zawiera niewielkie ilości tryptofanu, natomiast niacyna w kukurydzy w większości występuje w stanie
związanym.

Przebieg choroby oraz objawy

Do objawów prodermalnych zalicza się:

• bezsenność
• brak łaknienia
• utrata masy ciała
• bolesność języka oraz błony śluzowej jamy ustnej
• niestrawność
• bóle głowy
• drażliwość
• pogorszenie się pamięci
• trudności z koncentracją

Patognomiczne zmiany skórne typowe dl pelagry mogą pojawić się w każdej oleicy ciała, szczególnie jednak w miejscach, które są wrażliwe na podrażnienie:

• grzbiety rak
• łokcie
• kolana
• stopy
• okolica krocza
• okolice pod sutkami
• twarz

Zmiany te są symetryczne i wyraźnie odgraniczone linią od skóry zdrowej
Na początku choroby zmiany występujące na skórze mają zbliżony wygląd do poparzeń słonecznych i towarzyszy im uczucie pieczenia, palenia oraz swędzenia. Po upływie pewnego czasu zaczyna następować złuszczanie się naskórka w kierunku od środka ogniska, które przybiera najczęściej czerwono-brązowe zabarwienie.
Do charakterystycznych zmian obserwowanych w przebiegu pelagry zalicza się stany zapalne języka oraz jamy ustnej. Koniuszek i brzegi języka są najczęściej zaczerwienione i obrzmiałe. Uczucie palenia języka oraz błon śluzowych gardła, przełyku i żołądka ulega nasileniu na skutek spożywania pokarmów zarówno gorących jak i kwaśnych.
U około 60% chorych stwierdza się występowanie bezsoczności żołądka. W większości przypadków stolce są zwarte w przeciwieństwie do tego co się ogólnie uważa. W stadium zaawansowanym występuje biegunka
Duże znaczenie w rozpoznaniu odgrywają objawy ze strony układu nerwowego. W początkowych okresach pelagry obserwuje się występowanie:

• drażliwości
• depresji
• osłabieni
• palenia w kończynach

W późniejszych okresach zaczyna występować

• drożenie
• zanik odruchów ze ścięgien
• spastyczny chód
• zmiany zapalne w obrębie nerwów obwodowych

Nieleczona postać pelagry prowadzi do:

• zamroczenia
• utraty orientacji i czasie i w przestrzeni
• halucynacji
• rozwoju trwałej choroby psychicznej

Rokowanie

Pelagra jest poważną chorobą. Wczesne rozpoznanie daje zawsze dobre rokowanie. Źle rokują natomiast:

• znaczna niedokrwistość
• uporczywe biegunki
• uporczywe wymioty
• ciężkie objawy psychiczne
• nadmierne pobudzenie ruchowe
• drgawki

Pelagra w znacznym stopniu osłania oporność organizmu na różnego rodzaju infekcje.